Labirynty literatury

Zobacz fragment

Labirynty literatury. Cykl wykładów

Spośród swoich literackich dokonań Jacek Dehnel wybrał cztery utwory (dwie powieści, projekt wydawniczo-internetowo-multimedialny oraz zbiór miniatur prozatorskich) i uczynił z nich punkt wyjścia do niezwykle ciekawych wykładów. Opowiada w nich o historii, sztuce, twórcach i odbiorcach ich dzieł, a także reperkusjach, jakie dla kultury wyniknęły z niektórych artystycznych decyzji i wyborów.

Jacek Dehnel – pisarz, poeta, tłumacz i malarz – w swojej twórczości poddaje interpretacji świat kultury, przygląda się niuansom i detalom, które zwykle bywają pomijane przy opisie wielkich postaci i doniosłych wydarzeń. Takie niuanse zyskują wielkie znaczenie, okazują się języczkiem u wagi decydującym o ostatecznym sensie dzieła, a nawet zmieniają wymowę znanych powszechnie faktów. Przykłady takiego podejścia do mówienia o sztuce i twórcach można znaleźć także w przygotowanych przez Jacka Dehnela wykładach.

Cykl Labirynty kultury obejmuje cztery wykłady w formie filmów.

Saturn, czyli o autorstwie i atrybucji

Czas powstawania dzieł Francisca Goi zbiega się z przewartościowaniami postaw artystów wobec swoich dzieł. Podejście rzemieślnicze, polegające na tworzeniu obrazów na zamówienie albo zgodnie z zapotrzebowaniem odbiorców, zmienia się w artystowskie – czyli takie, w którym to wewnętrzne potrzeby i wybory twórców decydują o tematyce i wyglądzie ich dzieł. Malarstwo Francisca Goi przechodzi taką właśnie przemianę, jego dzieła stają się inne, tajemnicze, oryginalne artystycznie. Ale czy wszystkie można przypisać właśnie jemu?

czas trwania – 15:40 min.

Krivoklat, czyli o ikonoklazmie i ikonoklastach

Zjawisko niszczenia dzieł sztuki – świeckiej i sakralnej – jest stare i znane z wielu epok, zwłaszcza tych, w których dochodziło do gwałtownych zmian i przewartościowań społecznych. Autor wykładu wychodzi od konkretnego przykładu ikonoklasty niemal nam współczesnego, opowiada o jego indywidualnej, psychologicznej motywacji, a następnie opisuje liczne przykłady ikonoklazmu z różnych kultur i okresów historycznych. Czy możemy się z tego dowiedzieć czegoś o współczesności?

czas trwania – 17:30 min.

Nowy tajny detektyw, czyli jak sztuka opisuje świat

Po I wojnie światowej w świat sztuki wysokiej wkroczyły techniki znane dotąd z dziedzin użytkowych – wśród nich były kolaż oraz fotomontaż. Autor wykładu szuka dla tych technik uzasadnienia ideowego – wiąże je z próbą opisania „pokawałkowanego” świata, który po traumie wojennej wymagał nowych środków wyrazu. Jak fotomontaż pomógł na nowo ogarnąć zmieniony wojną świat?

czas trwania – 18:00 min.

Fotoplastikon, czyli o ekfrazie i czytaniu fotografii

Ekfraza to tyle co opis lub komentarz odnoszący się do tego, co obserwator widzi na przykład na oglądanym obrazie czy fotografii. Ekfraza jest popularnym gatunkiem literackim, często wykorzystywanym przez pisarzy, poetów, mówców. Przykładem ekfrazy jest opis tarczy Achillesa z Iliady. Autor wykładu opowiada o wybranych przez siebie fotografiach, które mogą być opisywane i interpretowane na różne sposoby – w zależności od wiedzy obserwatorów, ich kompetencji kulturowych i wyczulenia na szczegóły.

czas trwania – 13:00 min.